Budowa i działanie silników okrętowych

Przez wiele stuleci statki były poruszane za pomocą wioseł lub energią wiatru. Po raz pierwszy silnika, w postaci maszyny parowej, użyto do napędu jednostki pływającej dopiero na początku XIX wieku. Od tego momentu nastąpił gwałtowny rozwój silników okrętowych. Dzięki temu dziś są one w stanie napędzać duże statki handlowe i okręty wojenne. Choć silniki parowe nadal stosowane są do napędu jednostek pływających – o napędzie jądrowym, statków pasażerskich czy niektórych tankowców transportujących ropę naftową – obecnie na statkach spotyka się przede wszystkim silniki spalinowe. Czym się one charakteryzują i jakie są ich rodzaje?

Spalinowe silniki okrętowe

Silniki spalinowe pojawiły się na statkach na początku XX wieku, a upowszechniły się po zakończeniu II wojny światowej. Ich główną zaletą jest bezpośrednie przetwarzanie energii chemicznej zawartej w paliwie na energię mechaniczną. Pierwszym typem silników spalinowych stosowanym do napędu statków są silniki wysokoprężne (Diesla). Zarówno budowa, jak i serwis silników okrętowych są bardziej skomplikowane niż w przypadku silników samochodowych. Ze względu na obroty spalinowe silniki okrętowe dzieli się na trzy grupy:

• Silniki wolnoobrotowe – do 500 obrotów/min. Stosowane są przede wszystkim na statkach handlowych. Cechują się niewielkim zużyciem paliwa, bezpośrednim napędem na śrubę oraz dużymi rozmiarami.
• Silniki średnioobrotowe – od 500 do 1500 obrotów/min. Spotykane zarówno na statkach handlowych, jak i okrętach wojennych. Umożliwiają osiągnięcie większej prędkości eksploatacyjnej niż wolnoobrotowe.
• Silniki szybkoobrotowe – powyżej 1500 obrotów/min. Wykorzystywane głównie w marynarce wojennej. Są najmniej ekonomiczne, ale pozwalają na uzyskanie bardzo wysokiego współczynnika mocy.

Drugim typem silników spalinowych wykorzystywanym do napędu statków są turbiny gazowe. Zastosowano je po raz pierwszy w kutrach torpedowych w latach 40. XX wieku. Turbiny gazowe charakteryzują się niezawodnością i prostą budową. Zapewniają bardzo dużą moc przy niewielkiej masie i rozmiarach. Dzięki swoim zaletom turbiny gazowe znalazły szerokie zastosowanie na okrętach wojennych. Na statkach innego typu spotykane są stosunkowo rzadko.